Thị trường chứng khoán luôn là một “mảnh đất màu mỡ” thu hút các nhà đầu tư với mong muốn sinh lời. Bên cạnh các hình thức đầu tư truyền thống như mua bán cổ phiếu, trái phiếu, thì hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán cũng là một công cụ tài chính phái sinh ngày càng phổ biến.
Với tiềm năng lợi nhuận cao, nhưng đi kèm với đó là những rủi ro không nhỏ, đây là hình thức đầu tư đòi hỏi trader phải có kiến thức và sự hiểu biết nhất định trước khi tham gia. Dưới đây chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về loại hình phái sinh này, giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt và hiệu quả.
Hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán là gì?
Đây là một thỏa thuận giữa hai bên mua và bán một điểm của chỉ số chứng khoán vào một thời điểm xác định trong tương lai ở một mức giá cụ thể được ấn định trước.
Một số đặc điểm chính của hình thức đầu tư này:
- Tài sản cơ sở: Chỉ số chứng khoán (thường là chỉ số cổ phiếu) do Sở Giao dịch Chứng khoán thiết kế và được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấp thuận.
- Chuẩn hóa: Hợp đồng được niêm yết và giao dịch trên Sở Giao dịch Chứng khoán, tuân theo các quy định và mẫu hợp đồng chuẩn.
- Mục đích:
- Nhà đầu tư: Phòng ngừa rủi ro biến động giá của danh mục đầu tư, đầu cơ kiếm lời từ biến động giá chỉ số.
- Thị trường: Tăng tính thanh khoản, tạo công cụ quản lý rủi ro, dự báo xu hướng thị trường.
- Quyền và nghĩa vụ: Bên mua có quyền và nghĩa vụ mua, bên bán có quyền và nghĩa vụ bán một lượng chỉ số chứng khoán xác định vào thời điểm đáo hạn với giá đã thỏa thuận.
Ví dụ:
Nhà đầu tư A dự đoán chỉ số VN30 sẽ tăng trong 3 tháng tới. A mua một hợp đồng tương lai VN30 với giá 1200 điểm. Sau 3 tháng, nếu VN30 tăng lên 1250 điểm, A có thể bán hợp đồng và thu lợi nhuận 50 điểm. Ngược lại, nếu VN30 giảm xuống 1150 điểm, A sẽ lỗ 50 điểm.
6+ Lợi ích của hợp đồng tương lai
Hợp đồng này đóng một vai trò quan trọng trong thị trường tài chính, mang lại nhiều lợi ích cho các nhà đầu tư và toàn bộ nền kinh tế.
Phòng ngừa rủi ro (Hedging)
Nhà đầu tư có thể sử dụng hợp đồng tương lai chỉ số để bảo vệ danh mục đầu tư của mình khỏi những biến động bất lợi đến từ thị trường. Ví dụ, nếu nhà đầu tư lo ngại thị trường sẽ giảm, họ có thể bán hợp đồng tương lai chỉ số để bù đắp lại những tổn thất tiềm năng từ danh mục cổ phiếu của mình.
Đầu cơ (Speculation)
Nhà đầu tư có thể tận dụng hợp đồng tương lai chỉ số để dự đoán và kiếm lợi nhuận từ những biến động của thị trường. Nếu nhà đầu tư tin rằng thị trường sẽ tăng, họ có thể mua hợp đồng tương lai chỉ số để thu lợi nhuận khi giá chỉ số tăng lên.
Gia tăng tính thanh khoản
Hình thức này thu hút nhiều nhà đầu tư tham gia, từ đó làm tăng khối lượng giao dịch và tính thanh khoản của thị trường. Điều này giúp các nhà đầu tư dễ dàng mua bán chứng khoán với giá cả hợp lý.
Cung cấp thông tin triển vọng thị trường
Giá của hợp đồng này phản ánh kỳ vọng của thị trường về diễn biến tương lai của chỉ số. Điều này giúp các nhà đầu tư có thêm thông tin để đưa ra quyết định đầu tư.
Hỗ trợ quản lý danh mục đầu tư
Các nhà quản lý quỹ có thể sử dụng hợp đồng tương lai chỉ số để điều chỉnh tỷ trọng cổ phiếu và tiền mặt trong danh mục đầu tư một cách nhanh chóng và hiệu quả, mà không cần phải mua bán trực tiếp một lượng lớn cổ phiếu.
Mở rộng thị trường phái sinh
Hợp đồng này là một trong những sản phẩm cơ bản của thị trường chứng khoán phái sinh. Sự phát triển của thị trường hợp đồng tương lai sẽ thúc đẩy sự phát triển chung của thị trường chứng khoán phái sinh, mang lại nhiều cơ hội đầu tư và công cụ quản lý rủi ro mới cho nhà đầu tư.
Cách mua
Để mua hợp đồng này, bạn cần thực hiện các bước sau:
- Mở tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh: Bạn cần liên hệ với một công ty chứng khoán có cung cấp dịch vụ giao dịch phái sinh để mở tài khoản.
- Nộp tiền ký quỹ: Sau khi mở tài khoản, bạn cần nộp một khoản tiền ký quỹ vào tài khoản để đảm bảo khả năng thực hiện hợp đồng. Số tiền ký quỹ tối thiểu sẽ do công ty chứng khoán quy định và có thể thay đổi tùy theo từng loại hợp đồng.
- Đặt lệnh mua: Sau khi đã có tài khoản và tiền ký quỹ, bạn có thể đặt lệnh mua thông qua các kênh giao dịch do công ty chứng khoán cung cấp (như ứng dụng giao dịch trên điện thoại, máy tính hoặc giao dịch trực tiếp tại quầy).
- Theo dõi và quản lý vị thế: Sau khi khớp lệnh, bạn cần theo dõi và quản lý vị thế của mình. Nếu giá chỉ số chứng khoán tăng, bạn sẽ có lợi nhuận và ngược lại. Bạn có thể chốt lời hoặc cắt lỗ tùy theo tình hình thị trường và chiến lược giao dịch của mình.
Rủi ro khi mua hợp đồng tương lai
Rủi ro từ đòn bẩy
Đòn bẩy tài chính là con dao hai lưỡi trong giao dịch hợp đồng tương lai. Mặc dù cho phép nhà đầu tư kiểm soát một lượng lớn tài sản cơ sở chỉ với một khoản ký quỹ nhỏ, từ đó khuếch đại lợi nhuận đáng kể, nhưng nó cũng đồng nghĩa với việc rủi ro thua lỗ có thể vượt quá số tiền ký quỹ ban đầu.
Khi thị trường biến động ngược chiều với vị thế của nhà đầu tư, họ có thể đối mặt với yêu cầu ký quỹ bổ sung (margin call). Nếu không đáp ứng kịp thời, vị thế có thể bị thanh lý cưỡng chế, gây ra những tổn thất nặng nề cho nhà đầu tư.
Rủi ro từ biến động thị trường
Thị trường chứng khoán vốn dĩ luôn biến động không ngừng, chịu tác động từ vô số yếu tố như tin tức kinh tế, chính trị, xã hội, và tâm lý nhà đầu tư. Sự biến động mạnh và bất ngờ này có thể gây ra những cú sốc lớn cho giá của hợp đồng tương lai, khiến nhà đầu tư phải đối mặt với thua lỗ đáng kể.
Ngoài ra, rủi ro cơ bản cũng là một yếu tố cần lưu ý. Giá của hợp đồng tương lai có thể chênh lệch so với giá của tài sản cơ sở (chỉ số chứng khoán) khi hợp đồng đáo hạn, và nếu nhà đầu tư không dự đoán được sự chênh lệch này, họ có thể phải chịu thua lỗ.
Rủi ro khác
Bên cạnh những rủi ro kể trên, còn có một số rủi ro khác mà nhà đầu tư cần lưu tâm. Một số hợp đồng tương lai có thể có khối lượng giao dịch thấp, gây khó khăn cho việc mua bán với giá mong muốn, dẫn đến rủi ro thanh khoản.
Hơn nữa, hợp đồng tương lai là một sản phẩm phái sinh phức tạp, đòi hỏi nhà đầu tư phải có kiến thức và kinh nghiệm nhất định. Việc không hiểu rõ các quy tắc và cơ chế hoạt động của hợp đồng có thể dẫn đến những quyết định sai lầm và gây ra thua lỗ không đáng có.
Hợp đồng tương lai mang đến cơ hội gia tăng lợi nhuận và phòng ngừa rủi ro cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, đây là một công cụ phức tạp, đòi hỏi kiến thức chuyên sâu và khả năng phân tích thị trường.
Trước khi tham gia, hãy tìm hiểu kỹ về các khái niệm, cơ chế hoạt động, rủi ro và chiến lược giao dịch. Đồng thời, lựa chọn sàn giao dịch uy tín như XTB và tham khảo ý kiến chuyên gia để đưa ra quyết định đầu tư phù hợp với khẩu vị rủi ro và mục tiêu tài chính của bạn.
